“To live is the rarest thing in the world,
most people exist, that’s all.” Oscar
Wilde
De laatste scène in La
vie en rose is er een waar ik bang van ben geworden. In een soort literaire
overmoed - die me heel soms overvalt als ik niet oplet - heb ik hem geschreven;
soepel en als vanzelf. Ik heb hem de afgelopen dagen ook teruggelezen, hier en
daar wat kleine dingen verbeterd en nu zou ik verder moeten werken, ik weet ook
hoe, ik heb tijd en ruimte gemaakt, maar ik doe het niet…
Natuurlijk moeten schrijvers hun woorden stilistisch kunnen
fileren. Zoals een chirurg zijn patiënten
minutieus opereert is een roman schrijven vakwerk leveren. Zitten en doen. Los
van je eigen gevoelens of stemming, het is ‘maar’ fictie en gevoelens wek je bij de lezer
op, niet bij jezelf of voor jezelf. Er is een bepaalde afstand van je
personages (door bijvoorbeeld niet vanuit de ik-persoon te schrijven) en je
doet het met grote discipline en regelmaat.
Het is maar goed dat ik geen chirurg ben geworden. Het
idee! Het is ook maar goed dat ik niet onder tijdsdruk sta om La vie en rose voor
een bepaalde datum af te leveren bij een uitgeverij. Het is ook maar goed dat bij
de controle vorige maand bleek dat mijn borstkanker niet is teruggekomen, dan
zou ik nieuwe haast hebben om mijn derde boek de wereld in te zetten. De dingen
gaan zoals ze gaan en niets is voor niets. Alles heeft een reden. Ja, alles. Als
je het nu niet ziet, dan komt dat later wel.
Er zijn een heleboel mensen die denken dat ze je
begrijpen, omdat je iets bij ze oproept waarvan ze denken dat jij zo bent. Ze
herkennen zichzelf in jou. Die herkenning is de basis voor het beeld dat ze van
jou hebben wat voor jou geen enkele waarde of waarheidsgehalte heeft, maar
waarin zij jou en meestal zichzelf zien zoals zij graag willen. Het klinkt
verwarrend, maar dat is het niet en het grappige is dat deze mensen soms vervallen
in diepe bewondering voor iemand, maar dat is dus in werkelijkheid slechts het beeld dat
ze zelf gemaakt hebben en het kan lang duren voor ze dat door hebben, soms
jarenlang…
Mensen doen dus iets met wie je bent, wat je doet of hoe
je iets zegt, zonder dat je daar zelf iets mee te maken hebt. Het ís niet de werkelijkheid, slechts beeldvorming waar meestal ook nog een
bepaalde vorm van eigenbelang aan gekoppeld is, want waarom zouden mensen je in
hun beeld willen stoppen als ze daar geen belang bij hebben? Als je dit dus
heel goed kunt, heet je Donald Trump en ben je een doorgedraafde president op een
doorgedraaide planeet die zichzelf aan het vernietigen is, of je bent een eenvoudige
schrijver. Je creëert mensen, je maakt personages, precies
zoals je dat zelf wilt. Je bouwt ze op uit je verbeeldingskracht en van stukjes
persoonlijkheden die op je pad komen en al is het maar een trekje in het
gezicht van de buurman die hooi brengt, het kan in een personage terugkomen. Hij
moest eens weten, denk ik regelmatig als ik merk dat het weer gebeurt.
Gelukkig zijn er ook mensen - een stuk schaarser
weliswaar - die je lijken te begrijpen zonder er woorden aan vuil te maken. Dat
voel je. Dat zijn de mensen die uit
het zicht van publiek belangeloos dingen voor anderen doen, beseffen dat er
meer in het leven is dan geld verdienen of rücksichtslos huizen verbouwen. Mensen die investeren
in mensen, in dieren, in honden, in elkaar, in wat werkelijk van waarde is. Mensen
die zichzelf goed kennen en niet met je omgaan omdat ze iets van je willen, een
talent, vaardigheid, levenservaring etc. maar omdat ze om je geven. Misschien
door wat je in ze oproept, maar als dat wederzijds is dan vul je elkaar aan en
heb je elkaar iets te vertellen en te leren. Dat hoeft niet in woorden uitgedrukt.
Ik ben de afgelopen tijd van mijn personages
gaan houden. Ik kan ze geen kwaad doen. Ik wil ze niet kwetsen of pijn
laten lijden, ze zijn leuk, creatief, inventief, origineel, maar ik ga het toch
doen, want mijn chirurg heeft ook zijn mes in mijn borst gezet en daar ben ik
achteraf erg blij om. Hij heeft mijn leven gered. Ik ga ook levens redden, in La vie en rose, maar eerst wat voorzichtige stappen
zetten, samen met de honden in het bos moed verzamelen en van het uitzicht genieten. Soms moet het gewoon, doorgaan met een project, in het belang van de Literatuur,
in het belang van kleine dromen. Een hele kluif!